Όσο ο μήνας των πανελλαδικών εξετάσεων πλησιάζει, το άγχος και η αγωνία μαθητών και γονέων αυξάνεται. Είναι το πιο σημαντικό θέμα συζήτησης στην οικογένεια, στην παρέα στο σχολείο και στο φροντιστήριο. Οι περισσότεροι μαθητές βιώνουν αυτή την εμπειρία πρώτη φορά και είναι πολύ λογικό να αισθάνονται αγωνία και περιέργεια για κάτι άγνωστο.
Η αγωνία τους όμως τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από άγχος και φόβο αφού έχουν συνδυάσει τις εξετάσεις με κάτι , αγχωτικό και τρομακτικό και πως από αυτή τη διαδικασία θα εξαρτηθεί το μέλλον τους.
Στη δημιουργία αυτής της άποψης έχουν βέβαια συμβάλλει η κοινωνία στην οποία ζούμε, αφού έχει δώσει πολύ μεγάλη βαρύτητα τόσο στις ημέρες των εξετάσεων όσο και στην επιτυχία των μαθητών. Επίσης το σχολείο και τα φροντιστήρια, με το να προετοιμάζουν χρόνια πριν τους μαθητές για αυτές τις ημέρες των εξετάσεων, καθώς και το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο «κρίνει» έναν μαθητή από τέσσερις ημέρες εξετάσεων.
Έτσι είναι πολύ λογικό οι μαθητές όσο πλησιάζουν οι μέρες των εξετάσεων να αισθάνονται πολύ έντονα το αίσθημα του άγχους και σχεδόν καθημερινά.
Η συχνότητα και η ένταση που βιώνει άγχος ένας άνθρωπος , είναι αυτό που προκαλεί και επιπτώσεις στην υγεία του καθώς το άγχος από μόνο του δεν είναι κάτι κακό. Το άγχος είναι μια φυσιολογική σωματική και ψυχική αντίδραση σε μια απειλή ή σε μία απαιτητική κατάσταση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Συνεπώς, το άγχος από μόνο του δεν είναι κάτι καταστροφικό.
Το άγχος αποτελεί μια ενστικτώδη αντίδραση στον κίνδυνο και είναι ένας μηχανισμός άμυνας προστασίας του εαυτού που τον κινητοποιεί να απομακρυνθεί από αυτόν, είτε να παλέψει μαζί του. Το μέτριο άγχος δηλαδή, μπορεί να κινητοποιήσει τον μαθητή να διαβάσει ή ακόμα και να τον πεισμώσει να πετύχει το στόχο του.
Αντιθέτως, το ανεξέλεγκτο άγχος μπορεί να δράσει ανασταλτικά στο διάβασμα, διότι δημιουργεί δυσκολίες στη συγκέντρωση, στη μνήμη και στην προσοχή. Το διανοητικό μπλοκάρισμα, το λεγόμενο black out, είναι πολύ συνηθισμένο ακόμα και σε πολύ καλά προετοιμασμένους μαθητές.
Ο μαθητής που εμφανίζει έντονο άγχος φοβάται ότι κινδυνεύει από μία πιθανή αποτυχία. Βλέπει την αποτυχία ως κάτι απειλητικό το οποίο θα έχει σοβαρές συνέπειες στη ζωή του. Συνήθως πίσω από το έντονο άγχος κρύβεται η πεποίθηση ότι αν αποτύχω, θα είμαι ένας αποτυχημένος κι ότι η ζωή μου θα καταστραφεί.
Κατανοούμε λοιπόν ότι το άγχος έχει να κάνει με αρνητικές σκέψεις και με φόβους. Επομένως, σε πρώτη φάση χρειάζεται το παιδί να σκεφθεί τι είναι εκείνο που το αγχώνει περισσότερο. Αν το ρωτήσουμε, θα μας πει πάρα πολλά αρνητικά σενάρια. Χρειάζεται αυτοί οι φόβοι να ακουστούν και να απαντηθούν!
Πολλές φορές βέβαια οι φόβοι δεν έχουν πάντα φωνή. Τη θέση της μπορεί να την πάρει η σωματοποίηση αυτών. Συνήθη σωματικά συμπτώματα του άγχους αυτή την περίοδο είναι οι δυσκολίες στον ύπνο, αλλαγές στην όρεξη, ταχυκαρδίες, πονοκέφαλοι, γαστρεντερικά προβλήματα ή ακόμα και οι κρίσεις πανικού.
Πολλοί άνθρωποι βλέπουν το άγχος σαν ένα απειλητικό συναίσθημα, το οποίο οδηγεί στην αποτυχία. Αν, όμως, καταφέρουμε να δούμε το συναίσθημα αυτό ως κάτι χρήσιμο, μπορούμε όχι μόνο να το διαχειριστούμε, αλλά να επωφεληθούμε κιόλας από αυτό.
Διαβάστε επίσης :
Πως μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας.
Το πρώτο βασικό βήμα είναι να εξηγήσουμε στο παιδί μας, εάν δεν το έχουμε ήδη κάνει, πως το πιο σημαντικό για εμάς είναι η ευτυχία του. Το να είναι ευτυχισμένο το παιδί δεν υπολογίζεται με βαθμούς και μόρια.Είναι σημαντικό να γνωρίζει πως το αγαπάμε, το εκτιμάμε και είμαστε περήφανοι για αυτό άσχετα με το αποτέλεσμα των εξετάσεων. ( Από όσο πιο μικρή ηλικία μιλάμε στο παιδί μας για το πώς νιώθουμε σε σχέση με τους βαθμούς και την επιτυχία στο σχολείο τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα στην περίοδο των πανελληνίων)
Στη συνέχεια να αποδεχτούμε την δύσκολη περίοδο που περνάει το παιδί και να είμαστε υποστηρικτικοί απέναντί του ώστε να το βοηθήσουμε να εκφράσει τα συναισθήματα του. Αποφεύγουμε τον κριτικό λόγο, υπερβολικές αντιδράσεις και συγκρίσεις με άλλα παιδιά ή με εμάς τους ίδιους. Πολλές φορές το δικό μας άγχος είναι μεγαλύτερο από των παιδιών μας.
Σημαντικό επίσης είναι να εξηγήσουμε στο παιδί την έννοια της αποτυχίας και της επόμενης ευκαιρίαςπου έχουμε στη ζωή γενικά σε πολλούς τομείς, και πως αντιμετωπίζουμε τέτοιες καταστάσεις στο μέλλον. Δεν επηρεάζεται ούτε κρίνεται το μέλλον ενός παιδιού από το αποτέλεσμα των πανελλαδικών εξετάσεων.
Τέλος είναι πολύ σημαντικό και βοηθητικό να μην προβάλλουμε στα παιδιά μας δικά μας όνειρα και επιθυμίες και να σεβαστούμε τα δικά τους όνειρα και τις δικές τους ανάγκες. Πολλές φορές αυτό γίνεται και με έμμεσο τρόπο χωρίς να το καταλάβουμε. πχ εκφράσεις τύπου «δίνουμε φέτος πανελλήνιες…» , «έχουμε πολύ διάβασμα…» , «θέλουμε να περάσουμε…..» προσθέτουν επιπλέον άγχος στα παιδιά και τους γεμίζουν ενοχές.
Το άγχος έχει πολλά συμπτώματα και μπορεί να εμφανιστεί διαφορετικά σε κάθε άνθρωπο
Τι μπορεί να κάνει ένας υποψήφιος για να καταπολεμήσει το άγχος των εξετάσεων.
- Αρχικά είναι σημαντικό τα παιδιά σε αυτή τη φάση να δημιουργήσουν και να τηρούν ένα σταθερόπρόγραμμα το οποίο θα τους βοηθήσει στο τρόπο διαβάσματος και στη μείωση άγχους της τελευταίας στιγμής.
- Επιπλέον καλό θα ήταν να ζητήσουν επιπλέον βοήθεια σε περίπτωση που νιώθουν πως κάτι δεν το γνωρίζουν πολύ καλά ή δυσκολεύονται σε κάποιο μάθημα περισσότερο.
- Οι επαναλήψεις είναι επίσης πολύ βοηθητικές και απαραίτητες στο ρυθμό που ο μαθητής θα επιλέξει για να αισθάνεται καλά και σίγουρος για τις γνώσεις του.
- Το διάλλειμα είναι απαραίτητο και δεν θεωρείται καθόλου χάσιμο χρόνου. Καλό είναι ο μαθητής να κάνει πράγματα που τον ευχαριστούν και τον χαλαρώνουν. Μια βόλτα στο καθαρό αέρα, η επαφή με φίλους, η ενασχόληση με το χόμπι του, η μουσική ή μια ταινία, είναι κάποια από τα πράγματα που προτιμούν πολλοί μαθητές.
- Όσο κι αν μας φαίνεται περίεργο η διατροφή, η ξεκούραση και ο σωστός ύπνος βοηθάνε πολύ στην διαχείριση του άγχους και της προετοιμασίας του μαθητή για τις εξετάσεις.
Μοιραστείτε τα συναισθήματα σας! Το να μιλάμε και να μοιραζόμαστε αυτά που νιώθουμε ξέρουμε όλοι πόσο βοηθητικό είναι. Όταν μοιραζόμαστε τις δυσκολίες και τα συναισθήματα μας αποκτούν λιγότερη “ένταση” και μπορούμε καλύτερα να τα διαχειριστούμε. Μιλήστε με την οικογένεια σας ή ζητήστε την βοήθεια ενός ειδικού, ποτέ δεν είναι αργά, η βοήθεια είναι πολύτιμη και πολλές φορές απαραίτητη!!!!!
Διαβάστε επίσης :
Katerina Gkouzioti
Κοινωνική Λειτουργός – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
